Çocukluk çağı ileri yıllarda topluma karışacak birey hakkında bizlere bilgiler verir. Bu bilgiler çocuğun içerisinde bulunduğu gelişim süreciyle tespit edilebilir. Üç ana kısımda incelediğimiz gelişim çağı psikolojik, biyolojik ve duyuşsal olarak üçe ayrılır. Gelişim alanları incelendiği zaman tüm oyuncaklar ve oyunların çocuklar üzerindeki etkisine dikkat edilmiştir.
Çocuklar ifadelerden çok hareketleri ve oyunlarıyla bizlere ipucu verir. Örneğin çocuğun oyuncak araba ve bebeklerini arkadaşlarıyla paylaşması duyuşsal alanın gelişimine işarettir. Kısaca çocuklar çevrelerinde görmüş oldukları durumları tiyatro gibi oyunlarına işler.
Çocukların çevrelerini ve nesneleri taklit etmeleri gelişim açısından önemlidir. Müzikli ve ışıklı tüm oyuncaklar çocukların sesleri ayırt etmesini sağlar. Oyuncaktan çıkan ritimleri dinleyerek taklit eder. Bu durum bilişsel anlamda kelime dağarcığı genişletir. Ses ve ışık yayan çok fonksiyonlu çıngıraklar renk ayrımında kullanılabilir.
Eğitici oyuncaklar arasında yer alan çıngıraklar renklerin isimlerini pratik bir şekilde öğretir. Renk ve ışıklara duyarlı olan küçük afacanlar için farklı oyuncaklarda mevcuttur. Örneğin, ilk tabletim çocuğunuzun teknolojiyle dostane ilişkiler kurmasını sağlar. Ekrandaki düğmelere basarak alfabeyi seslendirir ve keyifli anlar yaşatır.
Eğitici Oyuncak Çocukların Hangi Becerileri Geliştirir?
Eğitici oyuncak denilince ebeveynler teknolojiyle desteklenmiş ürünleri aklına getirir. Ancak eğitici tüm oyuncaklar basit ve sade şekilde de önümüze çıkar. Amaç çocuğun motor, zihinsel ve sosyal becerilerin gelişmesini sağlamaktır. Peki, bu süreç nasıl ilerler?
Motor, sosyal ve zihinsel beceriler birbirine bağlıdır. Bir çocuğun oyuncak arabanın bilişsel olarak nasıl hareket ettiğini gözlemlemesi gerekir. Çocuk oyuncak arabayı ittirerek tekerleklerin döndüğünü ve hareket ettiğini öğrenir. Ardından bu bilgi eyleme döker.
Oyuncak araçlar çocuk tarafından hareket ettirilirken motor beceriler kullanılır. El-parmak koordinasyonu da eylemde önem arz eder. Duyuşsal becerilerde ebeveynlerle birlikte oynadığı tüm oyuncaklar ve oyunlar gelişimi destekler. Aynı örnek üzerinden gidecek olursak temel trafik kurallarını oyuncak arabalarla öğretmek mümkündür.
Zarar vermeden ve korkutmadan öğrenilen değerler çocuk gelişimi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Oyuncak bebekler veya meslek setleriyle oynanan oyunlarda iletişim kurmayı ve sorumluluk bilinci yüklenir. Çocuklar oyunlarda cinsiyet ayrımı ve görev dağılımını bu şekilde ayırt eder.
Zihinsel Gelişimi Nasıl Destekler?
Zihinsel gelişim, beynimizdeki düşünce mekanizmasının oluşturduğu sistemdir. Seçme, sorunları çözme, sınıflandırma, ayırt etme, yaratıcılık ve hayal gücü bu alana bağlıdır. Çocukların algı yeteneklerini ve zihinsel gelişimlerini tamamlaması için destek almaları gerekir. Verilen destek tüm oyuncaklar ve oyunlar aracılığıyla çocuğa aktarılır.
Eğitici oyuncaklar ile eğitim bir araya getirilerek birey olma yolunda adımlar atılır. Çocukların durumları algılaması oyunlarla basitleştirilebilir. Yer-yön, aşağı-yukarı gibi kavramların öğrenilmesi oyunlarla basitleştirilir. Tüm oyuncaklar arasında blok dizme oyunları yer yön kavramları için kullanılabilir. Çocuk blokları dengede tutarak devrilmesini önler.
Oyunda zihinsel ve motor beceriler bir arada kullanılır. Ebeveynlerin bu tür durumlarda çocuklarıyla birlikte vakit geçirmesi oldukça önemlidir. Ayrıca çocukların belli bir yaştan sonra akranlarıyla bir araya gelmesi iletişim için gereklidir. Paylaşmayı, arkadaş edinmeyi, birey olmayı, grup oyunlarında sorumluluk almayı bu şekilde öğrenir. Empati ve saygı gibi temel değerlerde bu tür ortamlarda aşılanır.
Duygusal Olarak Nasıl Etkiler?
Eğitici tüm oyuncaklar çocukların gelişimine uygun bir şekilde seçilmelidir. Çocuğun yaşına uygun seçilen oyuncaklar duygusal, sosyal, motor ve zihinsel becerilerin oluşmasını sağlar. Duyguların çocuk tarafından tanınması, ifade edilmesi ve sınıflandırılması duygusal alanla ilgilidir. Duygusal gelişim çocuğun mizacının yanı sıra keşfettiği bilgiler tarafından etkilenir.
Edinilen bilgiler oyuncaklar ve oyunlarla dramatize edilir. Tüm oyuncaklar ve oyunlar yardımıyla çocukların durumlara verdiği tepkiler gözlemlenir. Örneğin evcilik kız ve erkek çocuk fark etmeksizin duygusal gelişimin izlenmesi için olanak sağlar. Arkadaşlarıyla ilişkilerinde duygularını ifade etmesi, rol aldığı anne-baba figürünü canlandırması önemlidir. Aileler bu anlamda çocuklarının yaşına ve gelişimine uygun oyuncaklar seçmelidir.
Sosyal Becerileri Nasıl Geliştirir?
Oyuncaklar çocukların çevresiyle iletişim kurduğu araçlardır. Yaşıtlarıyla oynarken takındığı tavır ve iletişim yolları sosyal becerileri hakkında bilgi verir. Grup olarak oynanabilen eşleştirme, bul-tak, dizme gibi tüm oyuncaklar çocukların problem çözme yeteneğini geliştirir. Oyun esnasında sırasını bekleyerek saygı gibi ana değerlerin temeli atılır.
Oyun esnasında sürekli iletişim halinde olan çocuklar duygularını ifade etme deneyimi elde eder. Ailelerin bu süreçte çocuklara destek vermesi önemlidir. Toplu olarak geçirilen zamanlar çocukların toplumdaki yerini kavramasını sağlar. Öyle ki çocuğun özsaygı ve benliğini oluşturur.
Yaratıcılık Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
Çocukların hayal dünyasının genişliği olaylara bakış açılarıyla paralellik gösterir. Hayal gücü yaratıcılığı etkileyerek çocuğun gelişim sürecinde yeni bilgiler keşfetmesine neden olur. Keşiflerde hayatı boyunca kullandığı tüm oyuncaklar önemli bir yere sahiptir. Çocuklar blok ve dizme oyuncakları ile yapılar inşa ederek motor becerilerini geliştirir.
Bul-tak oyuncaklar ise geometrik şekilleri zihinsel alanda somut hale getirir. Yaratıcılıklarıyla çevresindeki şekilleri anlamlandırarak isimlendirir. Çizim tabletiyle şekilleri birleştirip kendine özgü resimler çizer. Kısacası çocuğun öğrenme sürecinde bütün halkalar birbirine bağlıdır.
Ortaya bir şeyler çıkarabilmesi için bilişsel olarak öğrenmeleri ve gözlem yapmaları gerekir. Kullandığı tüm oyuncaklar ve hayal gücünün yardımıyla zihinsel olarak bilgiyi işler. Yeni varsayımlar oluşturur. Bu olguları fiile dökmek içinde motor beceri ve yaratıcılık gerekir.
Eğitici Oyuncaklar Hangi Matematiksel ve Bilimsel Kavramları Öğretir?
Eğitici oyuncaklar arasında yer alan meslek setleri çocukların görev bilincini oluşturur. Oyunlarda kullanılan steteskop, önlük, iğne, gözlük gibi araçlar kavramların somut bir şekilde adlandırılmasında etkilidir. Bunların yanı sıra kare, daire ve üçgen şekillerinin bulunduğu oyuncaklar matematiksel terimlerin erken yaşlarda öğrenilmesini sağlar.
Ana teması parçaları birleştirilme olan tüm oyuncaklar çocukların analitik düşünmesini sağlar. Büyükten küçüğe sıralanan oyuncaklar renk ve boyut olarak çocukların yaş ve gelişimine uygun tasarlanmıştır.